Xây nhà trên đất bố mẹ, khi ly hôn chia thế nào?

1. Tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân

Căn cứ Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc xác định tài sản chung của vợ chồng có thể dựa trên sự thỏa thuận của hai bên vợ chồng về chế độ tài sản của vợ chồng (thỏa thuận này phải được lập trước khi đăng ký kết hôn). Trong trường hợp không có thỏa thuận về chế độ tài sản, việc xác định tài sản chung sẽ dựa trên các quy định pháp luật.

Tại Khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về tài sản chung của vợ chồng như sau:

“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.”

Và, Khoản 1 Điều 40 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rằng:

“1. Trong trường hợp chia tài sản chung của vợ chồng thì phần tài sản được chia, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của mỗi bên sau khi chia tài sản chung là tài sản riêng của vợ, chồng, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác. Phần tài sản còn lại không chia vẫn là tài sản chung của vợ chồng.”

Như vậy, về cơ bản, hầu hết những tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân sẽ được xác định là tài sản chung của vợ chồng.

2. Xây nhà trên đất bố mẹ, khi ly hôn chia thế nào?

Việc chia tài sản là nhà đất cần xác định nhà, đất đó là tài sản thuộc sở hữu của ai? Là tài sản thuộc sở hữu chung hay tài sản thuộc sở hữu riêng. Để xác định được các vấn đề này cần căn cứ theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản cũng như nguồn gốc, thời điểm, chứng cứ chứng minh về quá trình hình thành tài sản.

Trong trường hợp đất đứng tên của bố mẹ, nhà do hai vợ chồng người con xây dựng thì theo quy định về xác định tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng, mảnh đất là tài sản thuộc sở hữu của bố mẹ. Căn nhà do hai vợ chồng người con xây dựng trong thời kỳ hôn nhân nên được xác định là tài sản chung của vợ chồng người con.

Theo quy định tại Điều 59 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định về phân chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn thì việc phân chia được thực hiện theo nguyên tắc tài sản chung chia đôi, tài sản riêng của ai thuộc về người đó. Căn nhà xây dựng trên đất của bố mẹ được xác định là tài sản chung của vợ chồng nên sẽ được phân chia cho hai vợ chồng khi ly hôn nhưng có tính đến các yếu tố như công sức đóng góp, hoàn cảnh gia đình, lỗi của các bên trong quan hệ hôn nhân…

Tuy nhiên, do căn nhà là tài sản gắn liền với đất mà Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lại đứng tên của bố mẹ nên nếu các bên có tranh chấp khi chia tài sản thì người yêu cầu chia tài sản là căn nhà khi ly hôn phải có chứng cứ chứng minh căn nhà là tài sản chung của vợ chồng, do vợ chồng cùng xây dựng trên đất của bố mẹ trong thời kỳ hôn nhân. Căn cứ chứng minh có thể là hợp đồng xây dựng, hóa đơn thanh toán, hóa đơn mua bán vật liệu xây dựng, Giấy phép xây dựng… đứng tên vợ hoặc chồng khi xây nhà.

Ngoài ra, do nhà là tài sản gắn liền với đất của bố mẹ nên việc phân chia căn nhà bằng hiện vật cho vợ hoặc chồng khi ly hôn là không thực hiện được. Lúc này, tài sản sẽ được định giá theo giá trị và một bên vợ hoặc chồng sẽ nhận được giá trị tương ứng với phần một nửa căn nhà mà mình được hưởng.

Trân trọng!